Bình Định có một mạch nguồn văn hóa rất xa xưa, nếu nói phía bắc có nền văn hóa Đông Sơn, phía Nam có nền văn hóa Óc Eo thì Bình Định, trung điểm của khu vực miền Trung có nền văn hóa Sa Huỳnh – Truông Xe. Vì thế, ai đã một lần đến Bình Định sẽ nhớ mãi những ngọn tháp Chăm pa ngạo nghễ, đẹp đến ngây ngất, những lễ hội đặc trưng và nền văn hóa ẩm thực đầy cuốn hút.
Bình Định, quê hương của người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ, hơn 200 năm đã trội qua nhưng dấu ấn về phong trào Tây Sơn, triều đại Tây Sơn vẫn còn in đậm nơi đây với những di tích Điện Tây Sơn, Bảo tàng Quang Trung, Thành Hoàng đế. Bên cạnh đó, dòng văn hóa phi vật thể ở nơi đây cũng phong phú với các lễ hội, nghệ thuật hát bội, nhạc võ Tây Sơn… với những lễ hội truyền thống, dân gian như:
Các lễ hội đặc trưng của Bình Định
Lễ hội chợ Gò
Lễ hội Chợ Gò được tổ chức duy nhất vào ngày mùng 1 Tết Âm lịch hằng năm ở thôn Phong Thạnh, thị trấn Tuy Phước, huyện Tuy Phước. Hội xuân Chợ Gò là nơi vui chơi, cầu lộc trong ngày đầu năm mới. Rạng sáng ngày đầu năm âm lịch chợ sẽ bắt đầu nhóm họp, người dân các vùng phụ cận sẽ mang những sản vật đến chợ để bán nhưng không mang nặng tính kinh doanh mà chỉ lấy may, cầu lộc, ước mong mang tới năm mới đầy hạnh phúc và sung túc cho bản thân và mọi người.
Lễ hội Chợ Gò (Ảnh: Internet)
Bên cạnh đó, người đến chợ đi hội vui là chính, liếc mắt để tìm một nửa của mình. Các trò chơi trong ngày này cũng vô cùng đa dạng như: hô Bài Chòi, Lô Tô, chọi gà, múa lân, đá cầu, đập niêu…
Lễ hội đua thuyền
Đến hẹn lại lên, ngay sau lễ hội Chợ Gò thì mồng 2 Tết, khách lại đến với lễ hội Đua thuyền ở Gò Bồi, thuộc thôn Tùng Giản, xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước, quê ngoại nhà thơ Xuân Diệu. Lễ hội gồm các hoạt động thi đua tranh tài của hơn 50 ngư dân đến từ 4 xã ven đầm Thị Nại về tham gia các môn: Sõng câu bơi dầm, sõng câu chống sào và đua thuyền rồng tập thể. Những con thuyền tham gia đua được làm công phu với thiết kế đầu rồng, trang trí nhiều hoa văn đẹp mắt được chuẩn bị trước đó hàng tháng. Ngày nay, lễ hội là phong trào rèn luyện sức dẻo dai phục vụ đánh bắt cũng như nuôi trồng thủy sản của ngư dân trong vùng.
Lễ hội Đống Đa – Tây Sơn
Lễ hội được diễn ra từ chiều mồng 4 Tết và kéo dài đến ngày mồng 5 Tết âm lịch tại Phú Phong, huyện Tây Sơn. Lễ sẽ diễn ra từ chiều mồng 4 Tết với nhiều nghi lễ cổ truyền đặc sắc được tổ chức tại Bảo tàng Quang Trung và khu Tâm Linh Đàn tế Trời Đất. Chương trình này hội mồng 5 Tết có thay đổi nhưng tiết mục chính là ôn lại những chiến công hiển hách lịch sử của phong trào khởi nghĩa nông dân Tây Sơn và cuộc đại phá Quân Thanh như: biểu diễn võ thuật, trống trận Tay Sơn, thao diễn trận pháp. Ngoài ra, còn có các hoạt động văn hóa dân gian như: đua thuyền, trò chơi dân gian, hát tuồng…
Lễ hội Đống Đa (Ảnh: Internet)
Lễ hội Chùa Ông Núi
Sau Tết Âm lịch, hàng ngàn người dân và du khách thập phương lại kéo nhau về xã Cát Tiến, huyện Phù Cát tham dự lễ hội để viếng chùa và cầu nguyện cho một năm mới an lành thịnh vượng. Chùa ông núi là một trong những ngôi chùa cổ rất đẹp và nổi tiếng ở Bình Định từ ngày 24-25 tháng giêng Âm lịch hằng năm.
Lễ hội Đô thị cổ Nước Mặn
Lễ hội Đô thị cổ Nước Mặn là một trong những lễ hội truyền thống, có quy mô lớn và ra đời rất sớm ở Bình Định (cách đây gần 4 thế kỷ). Lễ hội được tổ chức tại chùa Bà, huyện Tuy Phước. Lễ hội được tổ chức hằng năm từ mồng 1 đến mồng 3 tháng 2 Âm lịch vừa đánh dấu 1 cảng thị ở vùng đất biên viễn bước vào thời kỳ phồn vinh, vừa thể hiện tinh thần dung hợp văn hóa Việt – Hoa khi biên giới Đại Việt mới tới núi Đá Bia.
Văn hóa ẩm thực Bình Định
Nếu Bình Định nổi tiếng với những lễ hội tôn vinh và tưởng nhớ các vị anh hùng thì văn hóa ẩm thực tại nơi đây cũng khiến người ta ngất ngây bởi nét đặc trưng hiếm có.
Bún chả cá Quy Nhơn
Bún chả cá Quy Nhơn là đặc sản nổi tiếng của thành phố biển này. Điểm nhấn của món bún chả cá trứ danh này chính là phần chả cá được làm từ những con cá thu mập mạp hoặc loại cá tạp với gia vị được nêm nếm vừa phải. Những lát chả cá có độ tròn, dày vừa phỉ, được chiên vàng óng, hấp dẫn vô cùng. Thêm nữa, nước lèo được nấu từ đầu và xương cá, tạo nên vị ngọt ngọt thanh thanh đậm đà hương vị của biển chắc chắn sẽ khiến bạn nhớ mãi không quên được.
Bánh hỏi Diêu Trì
Bánh hỏi lòng heo có lẽ là món đặc sản bình dân mà vô cùng được lòng du khách khi đến Bình Định. Để làm món ăn dân dã này, người ta sẽ phải lấy gạo tám thơm vo kỹ, xay trong cối đá, phần bột nước thu được sẽ cho vào túi vải, treo lên để ráo nước. Sau khi bột ráo sẽ pha với ít nước cho sền sệt rồ bỏ vào nồi khuấy đều trên lử nhỏ tới khi đặc lại. Sau đó, bột vo viên thành cây dài rồi ép thành bánh, sau đó hấp chín.
Bánh hỏi Diêu Trì hấp dẫn thực khách
(Ảnh: Internet)
Bánh hỏi phải được ăn cùng thịt heo nướng, heo quay, nhưng khi bước chân vào một quán bánh hỏi Diêu Trì, thực khách sẽ phải thưởng thức cùng với lòng heo và một chén chảo lòng sóng sánh. Cháo sẽ thường được nấu bằng huyết ninh với thịt nạc băm, bên cạnh đó sẽ có đĩa lòng heo gồm dồi, tim, gan. Chỉ cần một miếng bánh hỏi kẹp thêm lòng, rau sống, chấm nước mắm pha tỏi ớt là có thể thưởng thức trọn vẹn rồi.
Bánh xèo Mỹ Cang
Đến Bình Định mà không ăn bánh xèo Mỹ Cang thì thật uổng phí, món ăn này được chế biến từ những đặc sản của địa phương như tôm đất, gạo được xay từ lúa mọc trên cánh đồng khu Đông, nước chấm pha chế từ nước mắm nguyên chất. Đặt bánh xèo lên một chiếc bánh tráng, bỏ thêm chút rau sống, xoài chua, dưa leo xắt mỏng, cuốn tròn lại rồi chấm vào chén nước mắm vàng ươm vô cùng hấp dẫn.
Nem chợ Huyện
Nem chợ Huyện dai dai, giòn giòn, chua chua, ngọt ngọt trở thành niềm tự hào của người dân đất võ khi nhắc đến ẩm thực quê mình. Nem tươi đã ngon nhưng muốn biến tấu đem nướng lên, ăn kèm với rau tía tô, chuối chát, khế xắt nhỏ, chấm với chút xì dầu, thêm vài múi tỏi và trái ớt nữa thì phải nói là tuyệt cú mèo.
Nem chợ Huyện chua cay ngọt tuyệt (Ảnh: Internet)
Bánh ít lá gai
Ai đã từng về vùng đất võ và thưởng thức bánh ít lá gai hẳn sẽ không bao giờ quên được hương vị thơm ngon, ngọt ngào. Loại bánh này tuy là đặc sản chung của miền Trung nhưng bánh của Bình Định vẫn có những nét riêng. Bánh ít lá gai phải có sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị ngọt của đường, vị thơm của nếp, vị bùi của đậu và vị béo của dầu.
Bánh tráng nước dừa
Bánh tráng nước dừa là một trong những đặc sản của nhiều người ưa thích và mua về làm quà mỗi khi có dịp ghé thăm Bình Định. Khi pha chế, thêm chút nước cốt dừa vào trong bột gạo để tráng bánh mà loại bánh này có hương vị thơm ngon, béo ngậy khó lẫn vào đâu được.
Dành đôi chút thời gian tham gia các lễ hội được tổ chức hoành tráng, sôi động và thưởng thức ẩm thực nơi đây chắc hẳn du khách sẽ chẳng thể nào quên được vùng đất võ Bình Định. Vậy còn chần chừ gì nữa, bạn hãy nhanh chân ghé thăm nơi đây và thưởng thức hết những đặc sản mà chúng tôi vừa chia sẻ vừa rồi để có chuyến trải nghiệm thật đáng nhớ nhé.
Ý kiến của bạn